انتشار فهرست کتابهای چاپ سنگی کتابخانه مرکز دائرة‌المعارف اسلامی
تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۵۰۵۱۲
جلد نخستِ «فهرست کتابهای چاپ سنگی و سُربی قدیمِ کتابخانه مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی» تألیف محمّدحسین تسبیحی با بازبینی و تکمیلِ علی بهرامیان و ملیحه علی‌نژاد به تازگی توسط انتشارات مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) منتشر شده است.
کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی در یادداشت خود بر آغاز این کتاب آورده است: «ایرانیان سابقه‌ای طولانی و درخشان در امر تولید کتاب، از کاغذسازی و خط و کتابت تا تذهیب و نگارگری و جلدسازی و انواع هنر‌های دیگر داشته‌اند و در کتابخانه‌ها و موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی در سرتاسر جهان، آثار شگفت‌انگیزی از ذوق و هنر ایرانیان در این باب محفوظ است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هم‌چنین علی بهرامیان، معاون علمی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و مدیر بخش طرح فهرست‌وار کتابهای فارسی در مقدمه خود بر این کتاب نوشته است: یکی از فراز‌های فاخر در گذشته فرهنگی میهن ما در عهد قاجار و به‌ویژه دوره ناصری، زمانی است که چاپ سنگی در آن رواج و رونق بسیار داشت.
بررسی و تحقیق در باب پدیده نشر کتاب به طریقه سنگی، از هنگام تولید تا مراحل بعد، از موضوع «کتاب» بسی فراتر می‌رود، چندان‌که می‌توان کتاب‌را در این عهد، نشانه‌ای قابل توجه برای شناختی نسبی از اوضاع فرهنگی، دینی، اجتماعی و حتی اقتصادی تلقی کرد. راست است که در روزگار ما، با توجه به پژوهش‌های علاقه‌مندان به این موضوع، اطلاعات و آگاهی‌های قابل توجهی در باب تولید کتاب به این شیوه به دست آمده، اما همچنان جزئیات دیگری برای پژوهش باقی مانده است. در حال حاضر، پیکر کتاب‌ها، از حیث کاغذ و خط و خوشنویسی و اطلاعات جانبی که به طور مرسوم در آن ثبت می‌شد، مانند بانی نشر، نام ناظر، و مطبعه و امثال اینها، آگاهی‌های سودمند و مهمی به دست می‌دهد و البته موضوع کتاب و کیفیّت آن را از حیث تصحیح نیز می‌باید در نظر گرفت. بالجمله، جامعه فرهنگی ایران در آن دوره، تا حدّ بسیاری در کتابهای چاپ سنگی جلوه کرده است.
در این صنعت که آن را به‌راستی «چاپ ملّی ایرانیان» خوانده‌اند، اهل فرهنگ ایران، با هوشمندی تمام، طریقه چاپ سنگی را جایگزین طریقه سنتی کتابت و استنساخ کردند، بی‌آنکه تجربه‌های گرانقدر پیشین و از همه مهم‌تر، خط و خوشنویسی را در کار کتاب کنار نهند، به‌ویژه که انواع فواید دیگر هم از این طریقه حاصل می‌شد، از جمله، فضلاء اطمینان داشتند که نسخه‌های منتشر شده، از هر حیث یکسان است؛ برخلاف استنساخ در روش کهن، که تقریباً هیچ نسخه‌ای از تصحیف و تحریف و انواع آسیب‌ها بر کنار نمی‌ماند.
برای صنعت چاپ این امتیاز خاص را هم می‌توان در نظر گرفت که ایران را با فارسی زبانان و سایر دلبستگان به میراث این زبان، در سرزمین‌های دیگر، از اقصای شبه قاره هند و ماوراءالنهر و افغانستان کنونی تا اران و شروان و ماورای قفقاز و آسیای صغیر و حتی مناطق عربی، از نظر فرهنگی در ارتباط قرار می‌داد و تجارت کتاب چاپ سنگی در این دوره، چراغ فرهنگ پارسی را میان دلبستگان روشن و پر فروغ نگاه می‌داشت.
به‌سبب این امتیازات است که شناسایی و فهرست آثار چاپ قدیم و به‌ویژه سنگی، اهمیت تمام دارد و از گذشته‌های دور، فضلای ما، در کنار تهیه و تدارک فهرست از نسخه‌های خطی در کتابخانه‌های خرد و کلان، به امر فهرست‌نویسی و شناسایی کتابهای چاپ سنگی هم اهتمام خاص نشان می‌داده‌اند و در ثبت و ضبط نشانه‌های موجود بر پیکر این کتاب‌ها تا حدّ توان می‌کوشیدند.
در کتابخانه مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی نیز، از هنگام بنیاد، کتابهای چاپ قدیم و سنگی جایگاه خاصّی داشته و این قبیل آثار موجود در مجموعه‌ها و کتابخانه‌های شخصی اهدایی، بر غنای این کتابخانه معظم از هر جهت افزوده و بدین‌ترتیب، در آن، مجموعه‌ای کم‌نظیر از کتابهای چاپ سنگی فراهم آمده است. هم از این‌رو، تهیه و تدارک متن جامعی از این قبیل آثار در دستور کار کتابخانه مرکز قرار داشته است. علاوه بر آن، فهرست توصیفی شماری آثار چاپ سربی یا حروفی قدیم در این کتابخانه، به صورت پیوست در پایان کتاب آمده است، که به نظر اهل تحقیق خواهد رسید. اینک که این مهم به همّت والای دانشمند کتاب‌شناس، محمدحسین تسبیحی به سرانجام رسیده باید از ایشان سپاسگزار بود که سالیانی با پشتکار مخصوص خود، فهرستی از نسخه‌های چاپ سنگی و سربی قدیم کتابخانه مرکز پدید آوردند.
در تصحیح و تکمیل این فهرست و تهیه فهارس و نمایه‌ها، سهم همکار ارجمند، ملیحه علی‌نژاد از هر جهت چشمگیر و قابل توجه بوده و قدردانی از ایشان، کمترین وظیفه‌ای است که ادا می‌کنیم.
جلد نخستِ «فهرست کتابهای چاپ سنگی و سُربی قدیمِ کتابخانه مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی» در ۹۴۴ صفحه، با شمارگان ۲۰۰ نسخه و به بهای ۶۵۰ هزار تومان نشر یافته است.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ساير حوزه هامنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: کتابخانه کتاب چاپ سنگی دائره المعارف مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی کتابخانه مرکز دائرة المعارف کتاب های چاپ سنگی قابل توجه کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۵۰۵۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شماره هجدهم کتاب هدهد سفید در نمایشگاه کتاب رونمایی می‌شود
به گزارش خبرگزاری مهر، ظهر چهارشنبه در آئین در اختتامیه دومین جشنواره ملی شعر و داستان کودک و نوجوان «دوست من کتاب» محمدرضا اسفاری، مدیرکل ترویج کتابخوانی و امور فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اظهار کرد: در نهاد کتابخانه‌های عمومی چند سالیست تعییرات جدی در رویکردها اعمال و به یک نهاد خدمت محور تبدیل شده است.
وی با اشاره اینکه در کتابخانه‌های مرکزی و استان‌ها نزدیک به ۶۰ خدمت ارائه می‌شود افزود: بخشی از این خدمات مخصوص کودکان و نوجوانان است به نحوی که کمتر از سه سال گذشته طرح هدهد سفید در ابعاد مختلف برای فعالیت‌های کودکان و نوجوانان در نظر گرفته شده است.
مدیرکل ترویج کتابخوانی و امور فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با تأکید بر اینکه این مهم به چهار دسته تقسیم می‌شود گفت: در همین زمینه کتابخانه‌های مخصوص کودکان و نوجوانان با نام هدهد سفید فعالیت می‌کنند و کتابخانه‌های سیار نیز به همین نام مزین هستند.
وی با تاکید بر اینکه در فاز دوم، مجله و کتاب هدهد سفید است که شماره ۱۸ این کتاب در نمایشگاه کتاب رونمایی و در دسترس علاقمندان قرار می‌گیرد اضافه کرد: گام بعدی جشنواره دوسالانه هدهد سفید که جزو پرطرفدارترین جشنواره‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی است و به صورت مجازی و حضوری برگزار می‌شود.
اسفاری با بیان اینکه در نهایت برنامه تلویزیونی هدهد سفید است که مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است و در شبکه کودک پخش شده است یادآور شد: نهاد کتابخانه‌های عمومی خدمات جذاب و ویژه که تقریباً رایگان است، ارائه می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: اگرچه بهره‌مندی از ظرفیت رسانه برای معرفی این خدمات نیز در دستور کار است.
مدیرکل ترویج کتابخوانی و امور فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه متذکر شد: معرفی کتابخانه، ترویج فرهنگ مطالعه و ترویج فرهنگ استفاده از کتابخانه مجدانه پیگیری می‌شود.
وی با بیان اینکه حرکت به سمت ایجاد عدالت فرهنگی در سراسر کشور رویکرد نهاد کتابخانه‌هاست ادامه داد: تلاش ما بر این است که خدمات کتابخانه‌های عمومی چه در پایتخت و چه بین قشر عزیز و زحمتکش عشایر به جهت دسترسی به امکانات به طور یکسان ارائه شود.
اسفاری تاکید کرد: در این راستا طرحی به منظور ارائه خدمت به عشایر در حال اجراست.
وی در بخش دیگر از سخنانش به فعالیت ۷ هزار و ۵۰۰ کتابدار در سراسر کشور به حدود ۴ هزار کتابخانه خدمت ارائه می‌دهند اشاره کرد و گفت: کتابدار در خط مقدم ارائه خدمات هستند.
مدیرکل ترویج کتابخوانی و امور فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در پایان ضمن اینکه ترویج هر چه بیشتر کتاب و کتابخوانی با جشنواره‌هایی همچون جشنواره رضوی، هدهد سفید و دیگر عناوین که در حال برگزاری است به جد پیگیری می‌شود یادآور شد: کودکان بی‌گناه غزه حدود هفت ماه است در آماج حملات رژیم منحوس صهیونیستی قرار دارند و در این میان نقاطی همچون کتابخانه و دانشگاه نیز مورد حملات این رژیم جعلی قرار گرفت.
کد خبر 6094666
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت